NHỮNG CÂU NÓI GIÚP TRẺ TỰ LẬP THEO PHƯƠNG PHÁP MONTESSORI
Montessori hiện là phương pháp giáo dục trẻ mầm non được áp dụng khá phổ biến hiện nay. Đây là phương pháp để trẻ chủ động tìm hiểu, thực hành mà không phụ thuộc vào bố mẹ, giáo viên. Để thúc đẩy khả năng tư duy và phản biện của trẻ, trang Montherly đã cung cấp 7 câu nói phổ biến để cha mẹ, giáo viên hướng dẫn có thể áp dụng với trẻ theo phương pháp này.
1. “Cô thấy con rất chăm chỉ”
Montessori là phương pháp chú trọng và quá trình thay vì kết quả. Cha Mẹ/Giáo viên sẽ tránh nói với con những câu như “con giỏi quá” thay vào đó nhận xét về cách trẻ tập trung trong thời gian dài, cách chúng thực hiện và hoàn thiện kết quả.
Cách khuyến khích trẻ như này giúp cho trẻ sẽ phát triển khả năng tư duy, chúng sẽ tự tin rằng mình sẽ cải thiện được kết quả thông qua sự nỗ lực của bản thân.
Ngoài ra, hãy thay đổi cách nói “Con là một cậu bé ngoan” thành “Cha Mẹ/Cô để ý thấy con rất tốt bụng khi chia sẻ chiếc ôtô đồ chơi với em/bạn”. Hoặc thay vì nói “Con là một họa sĩ cừ đấy”, bạn hãy đổi thành “Cha Mẹ/Cô để ý thấy con đã vẽ tranh rất tỉ mẩn cho đến khi ưng ý mới thôi”.
2. “Con nghĩ gì về bài làm của mình?”
Phương pháp Montessori cho trẻ thấy chúng là giáo viên của chính mình. Các cha mẹ, giáo viên chỉ là những người hướng dẫn, đưa ra bài học và giúp đỡ trẻ, nhưng trẻ tự phát hiện ra nhiều điều thông qua môi trường được chuẩn bị kỹ càng.
Tự phân tích là một phần quan trọng của khám phá. Vậy nên khi trẻ hỏi bạn “Cha Mẹ/Cô có thích bức tranh của con không?”, bạn hãy thử hỏi ngược lại thay vì chỉ nói “Cha Mẹ/Cô thích lắm”. Hãy để con tự do giãi bày xem bản thân thích gì ở bức tranh, tại sao lại lựa chọn màu sắc như vậy? Hình thành cho trẻ tự biết cách đánh giá công việc của mình tốt hơn là tìm kiếm sự chấp thuận của người khác.
3. “Con có thể tìm nó ở đâu?”
Tính độc lập là một trong những tính cách rất quan trọng mà phương pháp Montessori hướng tới, dù ở lớp hay ở nhà. Mục tiêu của cha mẹ, giáo viên là giúp trẻ tự mình làm mà không phụ thuộc vào người khác. Cha mẹ, giáo viên thường đưa ra câu trả lời trực tiếp cho trẻ để tiết kiệm thời gian, nhưng trong phương pháp này, bạn cần đặt ngược lại câu hỏi cho trẻ “Con có thể tìm nó ở đâu?”, “Con có thể nhờ bạn nào giúp đỡ?”.
Nếu con trai bạn không tìm thấy giày và bạn nhìn thấy nó thò ra từ dưới gầm giường, hãy cố gắng đặt câu hỏi thay vì chỉ chỗ cho trẻ ngay: “Khi cởi giày ra thì con ở đâu? Con đã thử kiểm tra trong phòng chưa?”. Việc này có thể mất nhiều thời gian hơn nhưng sẽ rất đáng giá, bởi trẻ bắt đầu trở nên chủ động và ít tìm đến bạn hơn.
4. Con muốn cha mẹ/cô giúp làm phần nào?
Theo phương pháp Montessori, trẻ phải chịu trách nhiệm về nhiều thứ, gồm dọn dẹp không gian xung quanh. Trẻ thường tự hào về việc này, dành thời gian cắm hoa đặt lên bàn, tưới nước cho vườn cây, vui vẻ lau cửa sổ và bàn học.
Tuy nhiên có một vài nhiệm vụ nào đó có thể quá khả năng của trẻ. Trong trường hợp này, người hướng dẫn thường hỏi trẻ cần giúp như thế nào. Họ không xắn tay giải quyết hộ trẻ từ đầu đến cuối, bởi điều này sẽ truyền thông điệp rằng trẻ không đủ khả năng.
Chẳng hạn, nếu trẻ đang mệt nhưng vẫn phải dọn dẹp Lego trước khi đi ngủ, việc này có thể quá tải. Tuy nhiên, cha mẹ thường không nhất thiết phải lựa chọn giữa việc yêu cầu con dọn dẹp như mọi khi hoặc cứ thế đi ngủ. Bạn hãy thử nói “Con muốn mẹ cất những màu nào hộ con?” hoặc “Mẹ sẽ cất những mảnh ghép màu vàng còn con cất màu xanh nhé”, để trẻ cảm thấy được có người giúp đỡ và công việc trở nên dễ dàng hơn.
5. “Trong lớp, chúng ta…”
Mẫu câu này được sử dụng nhằm nhắc trẻ về quy tắc của lớp học để điều chỉnh hành vi. Lời nhắc nhở này sẽ dẫn đến sự hợp tác của trẻ mà không cần phải lớn tiếng. Câu “Trong lớp, chúng ta ngồi khi đang ăn” ít gây ra sự phản kháng hơn câu ra lệnh “Ngồi xuống”.
Giống như tất cả chúng ta, trẻ muốn trở thành một phần của cộng đồng và chúng ta chỉ đơn giản nhắc nhở chúng về cách hoạt động của cộng đồng.
Tương tự, khi ở nhà, cha mẹ có thể nói với trẻ rằng “Trong nhà mình, chúng ta đi bộ thôi” thay vì mắng “Ngừng chạy xem nào!” và theo dõi hiệu quả.
6. “Đừng làm phiền, cậu bé đang tập trung”
Bảo vệ sự tập trung của trẻ là một phần cơ bản của triết lý Montessori. Các lớp học Montessori cho trẻ những khoảng thời gian làm việc liên tục, không bị gián đoạn, thường là ba tiếng. Điều này giúp trẻ phát huy độ tập trung sâu.
Đôi khi, việc tương tác bằng mắt cũng đủ phá vỡ sự tập trung của trẻ. Lần tới, khi thấy con chăm chú vẽ một bức tranh hay xây một tòa tháp đồ chơi, bạn hãy thử im lặng quan sát thay vì mở lời khen ngợi. Sau đó, bạn có thể ghi nhớ khoảnh khắc đó để nhắc lại vào lúc khác, khích lệ con vì sự tập trung vào tác phẩm của mình.
7. “Hãy theo trẻ”
Đây là điều mà giáo viên theo Montessori nói với nhau và với phụ huynh, không phải với đứa trẻ. Mục đích của câu nói này là củng cố niềm tin rằng mỗi đứa trẻ đều có thời hạn phát triển nội lực của riêng mình, không phải ai cũng biết đi khi một tuổi hay biết đọc khi bốn tuổi. Chúng có nhu cầu, đam mê và tài năng khác nhau. Đằng sau mỗi hành vi của chúng cũng đều có lý do cụ thể. Do đó, việc của chúng ta là dạy dỗ và hướng dẫn chúng theo cách phù hợp.
Nếu không thể khiến con thích đọc sách, bạn hãy thử quan sát xem trẻ thích gì. Nếu trẻ là người khá nhí nhố, bạn nên tìm sách có nội dung hài hước thay vì tác phẩm văn học cổ điển. Làm theo cách này, bạn sẽ nhìn thấy con ở một góc độ khác và sẽ tương tác với con hiệu quả hơn.
Ngay cả khi không cho con theo học trường Montessori, bạn có thể dễ dàng đưa những ý tưởng của phương pháp sư phạm này vào nhà, quan sát tính độc lập và sự tập trung của trẻ ngày một cải thiện.
#mamnonsammymontessori
